Muqdisho (ISBAHAYSI) – Xaaladda bini’aadantinimo ee Marinka Qasa waxay gaartay heer aan hore loo arag kadib, bilood oo ay muujiyeen culus. Tirada dadka dhintay ayaa ka badan 34,500, iyadoo in ka badan 77,700 ay garaac, halka in ka badan 10,000 qof la shaqeyn yahay in ay ku caasanyihiin burburka dhaawac ku dhumay weerarrada arxandarrada ee ay Israa’iil ka wadda halkaas. Colaadda oo keentay 7-dii Oktoobar 2023, ayaa horseedday burbur burbur oo ka dhacay Marinka Qasa, iyadoo inta badan dhismayaal magaaladu ay ku burbureen duqaymaha Israa’iil.
Rafax iyo muujin hortaagan loo fidinayo shacabka
Rafax, oo ku taxalaaday xad ee Marinta Qasa, waxay noqotay meel muhiim ah. Xadka Rafax, oo ah marin muhiim u ah caawinta bini’aadantinimo, ayaa marar badan la xidhay, taasoo si weyn u akhriyaysa soo jeedinta qaybaha iyo gaargaarka gaarka Marinka Qasa. Xidhiidhka ayaa sii xidhaya xaalada bini’aadantinimo, iyadoo ay kun aanay haysan cunto ku filan, hoy, biyo iyo adeeg caafimaad. 600,000 oo saacadood ayaa lagu sheegay in tirada dadka ku dhow 100,000 oo qof ay ku dhow yihiin inay ku dhow yihiin Rafax ay tallaalka, luminayaan ama cunto-darro daro ay soo wajahday. Xaalka ayaa kasii dareysa iyadoo Israa’iil ay maalmahan sii xoojisay weerarrada arxandarrada ay ee ay ka gaysanayso deegaanka loo diiday ee Rafax.
Jawaabaha Caalamiga ah ee Xaaladda Marinka Qasa
Qaramada Midoobay iyo calaamadaha calaamadaha ayaa ku baaqaya in lagu dhawaaqo caalami ah oo degdeg ah. Calaamadaha ugu sarreeya ee calaamadaha ee Qaramada, Volker Türk, ayaa muujinaya ficillada arxandarrada ah ee ka socda Marinka Qasa, isagoo tilmaamay in xadgudubyada cad ee bini’aadantinimo ee ekaan hareer marsan ay noqon karaan dambiyo dagaal.
Maxkamadaha Caalamiga ah ee Caddaaladda (ICJ) iyo Dambiyada Caalamiga ah (ICJ) ayaa soo saaray go’aamo muhiim ah oo la xidhiidha xaaladdaha marinka Qasa, iyadoo caddaynaysa joojinta dagaalka iyo la xisaabtanka madaxda ee Israa’iil. ICJ ayay martay xaalad degdeg ah oo degdeg ah, isla markaana ay Israa’iil furto marinnada dhulka si loo fududeeyo gargaarka bini’aadantinimo ee la khasaariyay shacabka dhibaataysan ee reer Falastiin. Dhanka kale, Maxkamadda ICC ayaa ku dhawaaqday baaritaanno ku saabsan dambiyada dagaalka ee ka dhanka ah kooxaha xiriirka dhulka Falastiin tan iyo 2014, iyadoo amartay in la xiro madaxda Israa’iil ee lagu soo saaray dembiyadaas.
Sidoo kale, maalinnimadii shalay shalay Ireland, Norway, iyo Spain ayaa si rasmi ah u calaamad u Falastiin, xubnahaas oo looga golleeyahay in ay gubtay ku Saaraan ciidda, Falastiin iyo joojinta colaaddan dabodheeraatay.
Gabagabadii, xasuuqa ay Israa’iil ka waddo Marinka Qasa ayaa maalinba maalinta ka danbaysa ka soo daraya, waxaana fashil kusoo dhamaaday wadahadallo ah oo xal lagu raadinayey dhibaatadan, iyadoo jidhka bini’aadantinimo iyo sawir hortaagan gargaar ay sii sawiran.
Dhammaad
